JESUH DUNG KAN THLUN SUAL

JESUH DUNG KAN THLUN SUAL

THUDOMNAK

“Thlunsual” timi tongfang kan hmuh le vete’n mitampi cun a si lo zawng, a sialam zawng in kan rak lak lut cih mei theu. Thlunsual tongfang ih sim duhmi cu na tlun ding daan vekin  na thlun lo ti kha a si. Tuitum ah thlunsual timi tongfang kan hman tikah, na thlun ding daan lamzin dikte’n na thlun lo a si, dik le felte’n thlun zuam aw, tiah himi tongfang in a ron sim duhmi cu a si.

Tuini ah mi tampi’n Jesuh dung kan thlunsual ka titik ah, zumnak dang neitu pawl telhcih sisawn loin, kanmah Khrishtian sungah Jesuh dung thlunsualtu mi tampi kan um a si, ti hi ka tarlang duh a si. Kan Bawipa Jesuh san lai ihsin a dung thlunsualtu mi tampi an rak um ve. Tuikum 2013 ah kan Kawlram Khristian si hnu kum 200 kimnak puaipi tuah a si thlang ding. Cumi lai ah nang le kei teh Jesuh dung thlunsualtu kan rak silai pang pei maw? Siangpahrang Constantine (AD 312) san lai khal ah Khristian pawl dinhmunsang le sinak tha a rak pek tikah mi tampi Khristian ah an rak lut. Tuini Pathian hnatuantu, thusimtu mi tampi’n thu kan sim tik khalah, Jesuh dung kan thlun le ziangkim kan duhmi famkim thluh ding vekin olte’n thu kan sim theu hi a poizet ka ti. Jesuh dungthluntu taktak pawl ih nun kan zoh tikah tihnung rapthlakza thawn an nunnak a liamral ta a si. Tuini ah nangmah le nangmah zohfel sal hnik aw, Jesuh dung thlunsualtu na simaw, si lo? Hi thusuhnak hi na thinlung in rak let aw; ziangruangah Jesuh dung ka thlun? Jesuh dung na thlunsual ve pang maw? Kan Baibal cun Jesuh cu thlarau le thutak in biak ding a si, a ti (Joh. 4: 24).

1. KAN PUMPUARNAK DINGAH

Mi tampi’n Jesuh cu thil ziangkim ti theitu a si, ti an theih tikah an khua cio ihsin an pok ih Jesuh dung cu an thlun (Mat. 14:13-21, Mar. 6:30-44; Luk. 9:10-17; Joh. 6:1-14). Jesuh dungthluntu mipi pawl hi, Jesuh ih thusim ngiahduh le theiduh ah thluntu sawn si loin, Jesuh hnen ihsin ziang ka ngah theiding ti beiseinak tumpi thawn thluntu an si. Jesuh hnen ihsin an rilrawnnak rehter an tum. Jesuh hnen ihsin rawl thawthaw ei ngah tum in, an pumpuarnak ding lawngah an rak thlun. Cutivek in tuisun ni ah kan pumpuarnak ding ruat in Jesuh dungthluntu mi tampi kan um ve. Nu le pa hrekkhat in an fale pawl Pathian hnatuan le Baibal tlawng kai dingin an fial ciamco. An tong theumi cu ‘Pathian hnatuan na si ahcun maw, rilrawng in na um lo ding,’ ti a si. Nu le Pa mi tampi in fale pawl Jesuh dung kan thlunter duhnak hi amah Jesuh ih duhnak vek si loin kan pumpuarnak men fang ah Pathian hnatuan in Jesuh ih thinglamtah kan phur tum theu hi a poi ka ti zet. Cumi cun kan ram zumtu Khrihfa mi tampi in siatsuah phah a si. Tuini kan ramah Kawhhran thar din a larzet lai a si. Khua pakhat ah hiti’n an ti: kan kawhhran ah ra lut uhla, thlakhat ah fangfai dip khat kan lo pek ding; cun paisa ks. 20000 kan lo pek ding, an tiih, mi tampi cu an feh. Kan dungtum Rakhine ram ka fehnak khal ah, cuti vekih Pathian hnatuan an rak um. Zumtu nan si le cuzat kan lo pek ding, tiah zum lotu pawl hnenah an tiih, zumtu ah an cang. Asinain rei a daih lo. Tuitum ka va feh tikah cuih kawhhran sungtel tampi pawl cu zum lotu ah an rak cang sal. Pumpuar duhnak men ih Jesuh dungthluntu cu Jesuh dungthlunsualtu an rak si.

2. KAN DAM LONAK DAMTER DINGAH

Hiti’n hla khal ah an phuah theu: “Jesuh leitlun a rat lai ah mi anhai le mi beidong, dam lo pawl in Jesuh cu an rak pan, an natnak damter duh ah”. Kan Baibal Thukam Thar kan siar asile damterduh ruangih Jesuh dung a thluntu mi tampi kan hmuthei. Miphar pakhat khal Jesuh tlangtlun ihsin a rungtum tikah a hnenah ra in damter dingah a ra dil. Rom ralbawi pa khal in a hnen-um pa damter duhah Jesuh cu a rak thlun ve (Mat. 8:1-17, Mar 1:40:45, Luk. 5.12-16). Nunau nu pakhat khalin a fanu damter duh ah vansanglam in Jesuh cu tahnawh in a ra thlun ve (Mat. 15:21-28; Mar. 7:24-30). Culawng si loin mi tampi, ke-awl, mitcaw, mizeng, tong thiam lo le dam lo pawl in Jesuh cu damter duhah an rak thlun (Mat. 15:30). Dam duhah Jesuh dung cu an ra thlun ciamco na’n, damter an si hnu ahcun Jesuh dung an thlun ti thu kan hmu nawn lo. Cuvek in tuisunni ah kanmah sung khalah, kan innsangah dam lonak thil pakhatkhat a thlen tikah Jesuh cu kan pan theu. Thla kan cam, Pahtian hnen ah bomnak dil in kan au. Tong dang in kan sim asile Jesuh dung kan thlun. Asinain kan dam lonak ihsin damter le kan innsang, fanu le fapa maw, nu le pa maw an dam sal tik ahcun Jesuh dung kan thlunnak cu kan bansan men theu. Kan natnak damtertu men dingih Jesuh hnen kan feh, kan thlun hi cu a poi tuk na ti ve lo maw! Jesuh cu kan duhmi tuahsaktu ding hnatuantu vek menin kan ruat pang a bang. Kan duhmi a um le kan thlun ih kan duhmi a kim cun kan thlun zuam nawn lo lala theu. Cucu tuini kan ram zumtu tampi in Jesuh dung kan thlun daan a si. Damduh ruang men ih Jesuh dungthluntu pawl cu Jesuh dungthlunsualtu an si.

3. KAN LIANNAK DINGAH

Mi tampi in Jesuh dung kan thlunsualnak bik cu, santhar tong in kan sim asile kan lianduh tuk ruangah a si theu. Lianduh ruang ih Jesuh dungthluntu, unau nangmah lawng na si lo. Jesuh dungthluntu pawl sung ihsin khal, lianduh ah si maw Jesuh a rak thlun hnuaihno rero. Jesuh rak thlun rerotu pa, Judas Iskariot an timi khal in, sumpai a ngahnak ding le amah liannak ding a si ahcun ti’n, anmah san lai ih an hmanmi paisa 30 thawn Jesuh cu a rak zur ve a si kha (Luk. 22:3-5, Mat. 27:3, Mar. 14:10-11). Tuini ah Jesuh cu Judas in a taksa pum rori  a rak zuar vekin kan liannak si ahcun Jesuh a zuar duhtu mi tampi kan um ding ka zum. Jesuh a taksa pum thawn in umpi nawn lo hman ah, a hmin hman kan liannak le sumpai kan ngahnak ding hrangah tuini ah nasazet in kan zuar rero lai a si lo maw? Tuini ah kan mithmuh rori ah relthei le simthei in, Jesuh hmin thawn sumtuahtu mi tampi kan um. Jesuh dungthluntu le Pathian hnatuantu cu kan bangna’n, Jesuh kan thlun duh ruangah thlun si sawn loin, kan ngah duhmi a um ruangah Jesuh dungthluntu mi tampi kan ram ah an um. Jesuh hmin in sumpai tuah hman sim lo, amah pek ding hman bum a that lozia Anansias le Safira thu thawn kan hmu thei a si. An sumpai ruangah cop le cilh ah an nupa an thi lohli kha (Tirh. 5:1-11). Mi tampin Pathian hmin lak tahratin hna a phunphun kan tuan. Asinain kan tuan taktakmi cu Pathian ram hrangah si loin kanmai’ liannak hrangah a rak si sawn theu. Jesuh kan thlun daan hi kan duh ruangah maw kan thlun, kan lian duh sawn ruangah so? Lianduhnak men ih Jesuh dungthluntu pawl cu Jesuh dungthlunsualtu an si.

4. DINHMUNSANG CO DUH RUANGAH

Tuini kan ram ih a larzetmi cu, kawhhran thar dinsuah thei hi a si. Keimah ih theihmi hman ah, khua pakhat ah, hitin an ti; “kan kawhhran ah ra thawn aw la, President na tuan ding, pastor kan lo lak ding, kawhhran upa na si ding, tu na umnak ahcun sungtel menmen, zohman ih theih lo na si kha”, ti’n an sawm ih, cuvek men ah pacang le nupi nu thatha tampi an vak, an tlan luailo theu ka hmu. A va poive ti uh law! Pastor duh le hruaitu si duh ah Jesuh dung kan rak thlun cu a poi nasa ka ti. Kawhhran sungah upa tuan ngah lo le kan thinheng ih khawm duh loin biakinn dang ah thawn tivek kan hmang. Cun Baibal tlawng kan kai ih, kan kawhhran in Pastor in lak lo le kan thinheng ih khawm kan paih lo. Kawhhran thar dinding kan tum ciamco. Mah lam miphun le khuapi le pawl kan buaipi theu. A va poi ve, kan ram Jesuh dung kan thlun daan hi! Cun kawhhran sung lala khal ah dinhmun sang cuh aw ruangah a buaimi kawhhran kan ram ah sim cawk lo an um. Dinhmun sang duh le sinak sang duh ruang menah Jesuh dung kan rak thlun hicu poi nasa ka ti. Jesuh san lai khal ah, a dungthluntu pawl khal, sinak sang, zosi a tumbik ding tiah an rak buai ve nasa si kha. Tumbik, sinak sangbik nei anmah sung khal ah an rak cuh aw nasa (Luk. 9:46-49). Cun Zabedi ih nupi khal in a fapa pahnih Jeim le Johan hrangah Jesuh hnenah dinhmun sang co dingin, Siangpahrang vek ih a to tikah, a kehlam le a vorh lam ih to dingin a rak dilsak a si (Mar.10:35; Mat. 20:20-28). Na kawhhran ah Pastor, upa le hruaitu na si lo tik ah na thin naa in na kawhhran na tlansan tum pang maw? Sinak le dinhmun sang duh men ih Jesuh dungthluntu pawl cu Jesuh dungthlunsualtu an si.

THUCEMTERNAK

Ka tlawngkainakah hitin sawmtu ka rak nei ve; kan kawhhran ah lut awla, na tlawngkainak ah na qulmi hmuahhmuah kan lo bawm ding, in ti. Ka tlawngkainak cu kumkhat ah Ks. 5,000,000 lai cemmi a si. Cuih thu cu ka rak thlun suak thei lo. Keicu a thinglamtah phur in nitin a dungthluntu sihi ka hril sawnmi a si, tin ka sim. C.S Lewis in hitin a sim: “biaknak sung ka luh tikah nuamduh ruangah a si lo. Cun biaknak sungah nuamzet in a um theimi an um asile, cumi biaknak cu Khristian biaknak a si lo ding” a rak ti ve. Jesuh ih duhmi vek ih thlun loin kanmai’ duhnak vekin kan thlunsual ruangah, kan Pathian hnatuan khal tuini ah kan hlawhtling thei lonak tampi le Zohthimtlak kan si thei lonak khal a si. Mahatma Gandhi (1869-1948) in, “Baibal sungih kan hmuh vekin, Khristian pawl in an rumdamtu pa ih zirhnak vekin nitin te nunghngai sehla, India mi zate’n Khristian kan rak cang thluh zo ding na’n” a ti.

Tuini ah Mi tampi in, Jesuh an thlun cio ko. Asinain an thlun daan a bang aw cio lo. Mi hrekkhat cun, pumpuar duhah Jesuh an rak thlun. Hrekkhat lala cun, an dam lonak damter dingin an rak thlun. Hrekkhat pawl cun an farahnak dinhmun ihsin luatsuak dingah le, milian si duh ruangah an rak thlun. Cun hrekkhat cu biaknak sungah maw, pawlkomnak ah maw mi hmai ah dinhmun sang duh ruangah Jesuh dung an rak thlun. Tuini ah nangmah le nangmah sut aw sal aw: ziangtivekin Jesuh dung na thlun ve? Tuini ah mi tampi in Jesuh dung kan thlunsual a si. Kan thlunsualnak lamzin ihsin kirsal in thildang ruahsannak zianghman um loin, amah duhdawtnak liolio thawn thlun zuamcio uhsi. Kan ram a damnak ding hrangah cun; Pumpuar duh ah, Dam duh ah, Lian duh ah, le dinhmun sang duh ah a thlun lotu, thinlung takin Jesuh tuarnak thei in a duhdawtnak thawn Jesuh dungthluntu kan si ding hi a poimawh zet. Amen!  

Anthony B. LianThang